Görele: Giresun’un kültür abidesi

Giresun’a 63 km. uzakta bulunan bir şehirdir Görele. Giresun’un büyük ilçelerinden birisi…

Tarihteki yeri de hatırı sayılır derece önemli bir yerdir. Rus – Osmanlı harbinde savaş alanıdır Görele. Nice şehitleriyle, nice güzellikleriyle; kemençesiyle, dondurmasıyla, helvasıyla, ekmeğiyle meşhurdur. Boşuna dememişler Gör Hele diye…

Görele’nin tarihine biraz değinmek gerek öncelikle. Adı nerden geliyor diye küçük bir araştırma yaptığımda karşıma Yunan tarihçi ve coğrafyacı Strabon’un ve İskenderiyeli coğrafyacı Ptolemaios(Batlamyus)’un görüşleri geliyor. Bu iki coğrafyacıya göre İkinci Kerezos’un yeri Tirebolu ile Trabzon arasındadır. Muhtemel olarak da Kerezos bizim Görele’dir. Tabi ismi buradan mı geliyor meçhuldür. Farklı bir görüşte ise Görele adı antik çağda bugünkü Eynesil kasabası çıkışında “Görele Burnu” diye anılan, harabe halinde kalıntılarına rastlanan “Coralla/Koralla” şehrinden gelmektedir. Koralla ismi Yunanca’da “mercan” anlamına gelen koralla ile aynı olmakla beraber muhtemelen Yunanca değildir ve burada daha önceleri yaşamış olan kavimlerin dilinden alınmış bir kelimedir. Eski Koralla limanı bugünkü yerinden 12 km kadar daha doğuda, Eynesil ilçe merkezinin hemen batısındaki Koralla kalesinin bulunduğu yerde imiş. Bugünkü ilçe merkezinin yerinde Milattan hemen önce veya hemen sonra kurulmuş olan Liviopolis kenti varmış. Bu isim Selçuklular ve Osmanlılar zamanında Yavubolu (yerinde olmayan şehir) şeklinde Türkçeleştirilmiş. Bu isim, eski haritalara dahi geçmiştir. Bu isimden kalma olarak Görele’de halen Yobul denilen bir semt vardır.

Fransız tarihçisi Ch. Texier’in, R.P Pülant ile birlikte 1864 tarihinde yazdıkları (Arşitektür Bizanten) adlı eserinde Trabzon kıyılarının M.Ö.IV. yüzyıldan çok evvel Orta Asya’nın her tarafından gelmiş birçok kavimler tarafından ele geçirildiğini bildirmiştir. Bir Türk Oğuz boyu olan Çepni boyu ise bölgenin kurulmasını sağlamıştır. İlçe merkezi 1771 yılında şimdiki yerine yerleşmiştir. Dönemin Trabzon eyaletine bağlanmıştır. Eski Görele kazası bugünün Trabzon/Şalpazarı ve Giresun/Eynesil ve Çanakçı ilçelerini de içermekteydi.

Görele ilçemiz bu tarihten sonra Osmanlı toprağı olmuş ve 1916 yılı Görele´nin Rus işgaline uğradığı yıl olmuştur. 14 Şubat 1918’e kadar Rus işgalinde kalan Görele bu tarihte kurtarılmıştır.

1923 yılında ise Giresun il olunca ilçe olarak Giresun’a bağlanmıştır.

Tarihte yeri önemli olan Görele’nin kültürel değerleri de azımsanamayacak kadar çoktur.

Giresun yöresinin Türkmen/Çepni folklorik değerleri açık bir şekilde Görele ilçesinde de yaşatılmaktadır. Görele ilçesinin bağlı köylerinde farklı şiveler göze çarpar. Kemençe en önemli müzik aletidir. Tabi kemençe olunca horonu da unutmamak gerekir. Horon da Görele’nin vazgeçilmezlerinden birisidir. Görele Horonu adında kendine has bir tarzı vardır.

Tabi kemençe konusuna Ataol arkadaşımız detaylı olarak birkaç yazısında girmişti fakat bende kısaca ünlü kemençecilerin isimlerini saymak istiyorum.

Bunlardan ilki kemençenin ordinaryüsü Picoğlu Osman’dır elbette. Onunla beraber sayılacak kişilerden bir diğeri ise kemençenin virtüözü olan Halil Kodalak’dır. Bu büyük üstadların öğrencileri olarak yetişen Durkaya, Katip Şadi, M. Sırrı Öztürk,  Sami Günay, Naci Keskin gibi simalarda kemençe konusunda oldukça önemli isimlerdir.

Görele ilçemizi anlatmakla bitiremeyiz elbette ama olabildiğince tanıtmaya devam ediyorum. Mesela Görele ilçemizin bir de meşhur pidesi vardır. Ben pek sevmem ama tadı oldukça güzeldir. Bunun haricinde kendine has Görele helvası ve Görele ziyaretimiz sırasında Giresun Blog yöneticileriyle beraber tatma fırsatı bulduğumuz meşhur Görele dondurması vardır.

Değişik lezzetlerin diyarı olan Görele’de Giresun’a has olan birçok yemek de yapılmaktadır.

Görele’nin turizmine gelecek olursak yaylalar diyarı olarak adlandırabiliriz. Sis Dağı Yaylası başta olmak üzere, Haç Dağı, Dokuz Göz Yaylası gibi yaylalar ile turizm sağlanmaktadır. Sis Dağı Yaylası’nda ise her yıl şenlik düzenlenmektedir.

Eğer bir gün yolunuz Görele’ye düşerse;

Görele Pidesi, Görele Helvası, Görele Dondurması, Çavuşlu Ekmeği yemeden, Sis Dağı Yaylasına çıkmadan, Kemençe Heykeli’ni görmeden dönmeyiniz.