2013-2015 yılları arasında Karadeniz'in en güzide şehirlerinden biri olan Giresun'u tanıtmak adına bağımsız yazarlarla başlattığımız Giresun Blog projemizle artık ilgilenemiyor olsak bile bu zamana kadar yazılmış olan birbirinden önemli yazıları sizlere arşivlemek istedik. Önemli bir kısmını da şehrimizin daha geniş kitlelerce tanıtımına destek olmak amacıyla Gezimingo seyahat sitesine aktardık. Dilerseniz birden fazla bağımsız yerel Giresunlular tarafından yönetilen sosyal medya hesaplarımızdan bizi takip edebilirsiniz.

Giresun’da saat kulesi tartışması / Tarafsız değerlendirme

Derin bir tarihi geçmişi olan memleketimizin, günümüzde bu tarihi zenginliğini yad etmemesi ve yaşatmaması kültürel değerlerimizi de kaybetmemize yol açıyor. Değerlerin yaşatılması konusunda atılan adımlar da, son günlerde örneğini gördüğümüz üzere, görüş ayrılığı nedeniyle birtakım tartışmaları beraberinde getiriyor.

Giresun Belediyesi, eskiden Keşap Durağı olarak bilinen dolmuş durağını Cumhuriyet Meydanı isimli yeni bir şehir meydanına çevirecek projesini çok önceden duyurmuş ve yapımına başlamıştı. Geçtiğimiz günlerde de projeye sürpriz bir şekilde saat kulesi eklendi. Bir anda ortaya çıkan bu yenilik, haliyle Giresun’u ikiye böldü. Tartışmanın sebebi ise yapılan saat kulesinin günümüze ulaşmayan Metamorfoz Ortodoks Kilisesi’ne ait çan kulesinin mimarisine sahip olmasıydı. 7’den 70’e herkesin görüş bildirdiği bu olayda ben de Giresun Blog’un siyasi tarafsızlık ilkesi çerçevesinde düşüncelerimi aktarmak istiyorum.

Saat kulesinin dikilmesinin ardından özellikle sosyal medyada başlayan tartışmalara Giresun Blog olarak Facebook sayfamız üzerinden an ve an tanıklık ettik. Paylaştığımız gönderinin altına gelen yorumlar Giresun’da proje yapılmasının neden çok zor olduğunun kanıtını gözler önüne seriyordu. Kimisi kuleyi hristiyan özentiliği ile suçlarken, kimisi de mimari-tarihi-sanatsal kaygılarla yaklaşarak olumlu görüşler sergiliyor. Peki kim haklı?

https://www.facebook.com/giresunblog/posts/957652317616662:0

Bu Saat Kulesi nereden çıktı?

Giresun Metamorfoz Kilisesi ve Çan Kulesi yıkılışı Meydana dikilen saat kulesinin, yukarıda da belirttiğim gibi, aslında tarihi bir geçmişi var. Öncelikle buradan başlamak istiyorum.

Kiliseyle ilgili bilgiler ve fotoğraflar daha çok Osmanlı Dönemi’nde Giresun’da gayrimüslim nüfusun yoğun olduğu 1885-1904 yılları arasında 19 yıl belediye başkanlığı yapan ve şehre önemli estetik değerler kazandıran Kaptan Yorgi Paşa imzasıyla şekillense de kiliseyi kendisinin yaptırdığına dair bir bilgiye ulaşamadım. Ulaştığım tek bilgi, bu çan kulesinin paraleline kendisine ait bir anıt mezar yaptırması oldu. Fotoğraflarda çan kulesini ve bu anıt mezarı görebilmeniz mümkün.

Söz konusu anıt mezar, duvarında meydana gelen bir çatlağın etrafa tehlike saçması üzerine Topal Osman Ağa tarafından 1922’de patlatılarak yıktırılıyor. Kimi kaynaklara göre çan kulesinin de bu sırada yıkıldığı söyleniyor. 1950’lerde ise başlayan Karadeniz sahilyolu projesinin yol güzergahına engel olduğu gerekçesiyle bu tarihi eser tamamen yıkılıyor. Günümüzde ne kiliseden ne de anıt mezardan hiçbir kalıntı bulunmuyor.

giresun-kilise

Gelelim tartışmalara…

Yerleştirildiği andan itibaren farklı görüşlerden farklı eleştirilere maruz kalan Saat Kulesi projesinin tartışılmasının tek sebebi çan kulesinin mimarisini birebir kopyalayarak üzerine saat, güvercin ve hilal-yıldız yerleştirilmesi aslında. Eleştirilerin büyük bir kısmı da Osmanlı’ya ait mimariler yerine Rum mimarisinin kullanılması yönünde gelişiyor. (Mimarinin Rumlara ait olduğu da kesin olarak bilinmiyor)

Giresun Saat Kulesi - Metamorfoz Kilisesi Çan Kulesi

Olaya biraz daha geniş vizyonda bakarsak; günümüzde Osmanlı dönemine ait olduğu zannedilerek övülen birçok yapı, aslında Rum ya da Ermeni asıllı mimarlar tarafından yapılmış. Örneğin; İstanbul’un kültür mirasları arasında bulunan Beylerbeyi Sarayı, Çırağan Sarayı ve Yıldız Sarayı; Osmanlı Dönemi’ndeki eserlerin birçoğunun mimari projesini çizen Ermeni asıllı Balyan ailesinin üyesi Sarkis Balyan tarafından tasarlanmış. Fakat günümüzde biz Türkler tarafından yapıldığıyla övünüyoruz.

Benzer bir örnek de yan komşumuz Trabzon’da var. Yıllardır Ayasofya Müzesi olarak kullanılan Ayasofya Kilisesi, bilindiği gibi geçtiğimiz yıllarda camiye çevrildi. Kilisenin çan kulesi ise cami minaresi olarak kullanılıyor. Hz. İsa’nın fresklerinin altında da namaz kılınıyor. Trabzon’un bunu yapma sebebi, yıllardır Rum hakimiyetinde kalan bölgenin artık Müslüman egemenliğinde olduğunun vurgulanması yönünde bir mesaj vermek. Herkes çan kulesinin minareye çevrilmesine razı ve olaya milliyetçi duygularla yaklaşıyor.

Giresun’da ise geçmişte şehrin simgesi olan bu çan kulesinin mimarisiyle bir saat kulesi yapılıyor ve üstüne de Türklüğün simgesi hilal-yıldız yerleştiriliyor. Aslında verilmek istenen mesaj Trabzon’daki kilisenin camiye çevrilmesi olayıyla aynı, fakat saat kulesine gelen eleştiriler çok farklı.

Giresun Metamorfoz Kilisesi ve Çan Kulesi

Ben bu kuleye Giresun’a kazandırılmış, tarihi canlandıran, hilal ve yıldız yerleştirilerek milli duygularımızı kabartan bir eser gözüyle bakıyorum. Benim kişisel görüşüm bu şekilde. Eminim ki farklı görüşler bu yazının altına yüzlerce yorum yazacak, beni eleştirecek ve herkes kendi görüşünü dikta edecektir. Eleştirenlerin çoğu eminim ki Sümela Manastırı’na gitmiş ve selfielerini gururla sosyal medyada paylaşmıştır. 

Bence asıl eleştirilmesi gereken konu saat kulesinin yapay bir şekilde yeraltı otoparkının üstüne değil, birebir aslına uygun taş kullanılarak inşa edilmesi olmalıydı. Ben bugün gittim gördüm ve eser beton bile değil. Demir yığını tamamen. Üstü boyayla renklendirilmiş. Tartışılması gereken şeyin bu olması gerekiyordu bana kalırsa.

Projeleri kimin yaptığına göre değil, Giresun’a ne tür değerler kattığı yönünde tartışmalar yapılsa şuan bölgede sözü geçen birlik içinde mükemmel bir şehir olabilirdik. Bence bu topraklarda zamanında Müslüman olmayan toplumların yaşadığını kabul etmeli ve şuan bu bölgeye Türkler olarak hakim olmanın gururuyla birlik içinde yaşamalıyız. Sonuçta bugün övündüğümüz kemençe de, horon da rumlarla ortak kültürümüz değil mi? Nedir bu ırkçılık ve düşmanlık…

Birbirimizi üzmeyelim, sevgilerle…

https://www.facebook.com/giresunblog/posts/958617140853513

Bu yazıyı paylaşın
Fatih Özdemir
Fatih Özdemir

Giresun Blog Proje Yöneticisi - 10 yıldır blog yazıyor, arada video çekiyor, her fırsatta geziyor ve freelance dijital projeler tasarlıyorum.

Articles: 120

46 Comments

  1. Giresundaki Belediye gayrimüslim gayri Türk anıt dikeceğine, şu sokak cadde yollarını yapsınlar, temizlesinler.. Geçen hafta sonu geldim.. Misafirlerime rezil oldum resmen.. Yeşil değil , tozlu , bozuk yollu Giresun.. Fuar alanı dahi leş gibiydi.. Yazık.. Parti vs önemli değil belediyede hizmet etsin yeter ama ben Giresunda belediyecilik görmedim..

  2. Başlığınızda tarafsız bir değerlendirmey yazıyordu galiba; tarafsızlık buysa diyecek birşey yok. Ortada düpedüz bir canlandırma ve uyuyan duyguları kanırtma var. Bu yapılan iş bilinç altının dışa vurumu. İnsanın nerden aklına gelir tamamen milli duygularla patlatılan bir şeyi yeniden yapmak. Elbette bir sebep buluncaktı yıkmak ve patlatmak için. Bunu yeniden aslına uygun olarak yapmak bir Türkün yapacağı şey değil. İşgal kuvveti gelseydi ancak bu kadar yapardı belki yanına bir de kilise dikerdi.

  3. Ya kusura bakmayin giresunun tarihten eseri kalmamis guzel amabirazda ara sokaklari yapmaya calisin sadece sahil yada meydani deyil bana soracak olursaniz benhic benmedim eski hali daha guzeldi birtane cay bahcesi diye bir sey birakilmamis zaten insanlari veya herkes kendi cikarim goz boyama denir buna yani insan gelisdirecemdiye eski olan seyleri yok etmes saat kulesi in ne isi var giresunda almanyami sandilar kendilerini dovayi koruyacaklarina her yeri betunluyorlar

  4. Bir gün benim zihniyetimde bir belediye başkanı mutlaka gelicek şu bilinmelidir ki, o meydan yeniden Osman ağa meydanı adını alacaktır.Çan kulesi çokta umrumda değil… Sanki meydanın adı keşap durağıymış gibi lanse ediliyor, ben asıl bu insanları anlamıyorum. Kerim Başkan beğenmeseler de(!) Giresun’un belediye başkanıdır, bu Giresunlunun kararıdır. Yalnız meydanın ismi ile ilgili talihsiz kararı gözden geçirmesini dilerim.

  5. Eleştirmeye gerek yok.Bu zihniyete bu yakışır.Tepesine "HAÇ" da eklesin Kerim AKSU.Hatta daha büyük yapsın ve şehrin her yerinden görünsün!

  6. Yaşasın Kerim Aksu sorun yapılan kule değil sorun siyasî görüş hep aynı zihniyet işte

  7. yapılan eleştiriler gizli duygularımızı ortaya çıkardı. Bu ne düşmanlık böyle kimimiz geçmişteki kindarlığı ırkçı yaklaşımlarla, kimimiz belediyeye kızgınlığımızı siyasi söylemlerle kimimizde, sadece eleştirel olmak amacıyla yapıyoruz .Bu sadece geçmişte yok edilmiş bir eserin kötü bir kopyası.

  8. bu adam 2 dönemdir başkan kaldırmak istese 50 defa kaldırmıştı. biraz belediyecilik öğrensinler. bir de işin manevi boyutu var. Dedelerimizin can vererek savunduğu memleketimizde düşmanlarımızın eserini tekrar dikmek mi belediyecilik? hangi vicdana sığar bu.

  9. Eskiden daha fazla çöp kokuyordu. Hatırlıyorum çocukken arabayla sahil yolundan geçemezdik. Şimdi o koku yok çok fazla

  10. Mehmet Pınar Hep aynı teraneler. ya bırakın şu işleri biraz kafa çalıştırın. belediyelere ödenek nüfüs yoğunluğuna göre gelir. yok efendin neymiş kaynak ayrılmıyomuş. o kule sence kaç paraya maal olmuştur? adam iki dönemdir belediye başkanı istese yüz bin defa kaldırmıştı

  11. Tebrikler Giresun zaten tartisacak baska biseyimiz kalmamisti. Alt tarafi bi kule ve Giresun meydanina bi dekorasyon. Tipki evine koydugun filler, vazolar vs gibi. Muslumanligini yasamaya engel bi kule mi? Sen bi kuleyle cizginden kayabilceksen o senin zayifligin. Valla cok sinir oldum su muhabbete. Ortaligin civisi cikmis Giresunun derdi kule olmus. Helal olsun.

  12. Giresun'a çöp arıtma tesisini Kuran da Başkan Kerim Aksu dur. Eleştirmeden önce belediyemize ne kadar kaynak ayrıldığını bilmek gerek. Üvey evlat muamelesi yapılmasa hayata geçecek birçok proje var bu şehirde.Gemilerçekeği restorasyon alanı projesi yıllardır bekliyor, neden?

  13. sayın hocam bir konuya açıklık getirelim birincisi tarihi eser yıkılıp yerine bir eser yapılmıyor ikincisi orası OSMAN AĞA meydanı ezeli düşmanlarımızı simgeleyen bir anıt oraya dikilemez dikilirse bu ard niyetli olur bir hilalle göz boyanmış esas haltı siz ettiniz bir eğitimci olarak

  14. Yapının basit mimarisi can sıkıcı olan bi durum gerekirse canlı akılcı projeleri olan insanlar var ise proje sunsun akıl herkezde var icraat sunsun koysun ortaya kimse geri çevirmez.

    • o ucube oraya konulacağını kime sormuşlar bir proje yarışması yapıldıda bizim haberimiz yok

  15. Kerim Aksu yapmışsa doğrusunu yapmıştır Giresun a da herşeyin en güzellerini layık görüp yaptırdığı için TAKDIR EDİYORUM Bazı insanlar paralarıyla birşeyler yaptırmayı severler ama yapılan şeyleri anlamazlar

  16. Çan kulesini yaptıranlar Etkiryadi Fertaki adında bir Giresun’lu Rum yaptırmış… Mimar ve mühendisleri yabancı ülkelerden getirtilerek yaptırılmış (yani muhtemelen Rum ya da Ermeni mimarisini de yansıtmıyor)… Altında yaptıranın ve karısının mezarı ve en üst katında da çanlar varmış… 1922’de bu Çan kulesi de yazıda belirtilen gerekçelerle yıkılıyor… Yıkılmadan önce henüz mübadele olmadığı için Giresun’da yaşamakta olan Rum hemşehrilerimize, kilise heyetine onarımı için zaman veriliyor, savaş sonrası onların da çok fazla imkanları olmayınca yıkılıyor… Yıkma için bahane de aranmış olabilir, o zamanın (Düşman denize daha yeni dökülmüş) koşullarıyla değerlendirmek lazım… Daha sonraki dönem fotoğraflarda, en azından bir süre için, alt katının ayakta kaldığı görülüyor. Kuleden ayrı bir taş yapı olan kilise 1950’li yıllara kadar ayakta kalıyor, hatta (Gogara kilisesi gibi) bir süre cezaevi olarak da kullanılıyor… 1950’li yıllarda karayolu yapılırken kalenin burnu ile birlikte Lonca burnu da, üzerindeki kilise ile yıkılıp şehrin en güzel bölgelerinden birisi tahrip ediliyor… Bunun hatırasını yaşatmak, bilmeyenlerin “bu da neymiş?” diye sorup öğrenmelerini sağlayacak çok güzel bir proje… Giresun’a yapılacak bir saat kulesine esin kaynağı olabilecek en uygun eser belki de buydu… Akıl eden ve uygulayanları kutluyorum…

  17. Tepesinde hac yok AyYıldızımız var. Hazmedemeyenler. Haburdan otobüzle davul zurna ile gectiklerinde nerdeydi. Bukadar sehit veriyoruz nerede. Bos lafı bırakın. Satmadan hizmet iste. Alistiniz satanlarin hizmetine galiba

  18. Mimarlık öğrencisi olarak ilk öğrendiğim şeylerden biri yeni yaptığın eserin yeni olduğu farkedilmeliydi.Modern çağda bulunduğumuz bu dönemde turistik olarak gösterilen eser tarihi taklit değil kendi çağına bağlı olmalıydı.

  19. Tas tan yapilmasi bencede olmasi gereken yapi olmaliydi. Nasil zeytinlik mahallesini ovunuyorsak taş ustaligini tekrar yasatmamiz gerekiyor.

  20. Tepki verilmesi gerçekten saçma gerçekten güzel olmuş hem eskiyi animsatmış ama bizim insanımız bunu anlamıyor sonuçta giresunda müze olarak bilinen klise,ticaret lisesi binası,millet bahçesinin kapısı gibi bilinen rumlardan kalma bunun gibi birçok tarihi yapılar var bunlara bu zamana kadar tepki olmuyor nedense saat kulesi yapıldı rum kalıntısı diye gereksiz tartışmalar oluyor..

    • sahip çıkmak gerçekten saçma eski tarihi bir eserden bahsetmiyoruz yeni yapılan çakma, ucube bir şeyden düşmanımızın değil tarihimizn eseri olmalıydı

  21. Bu saat kulesinin dikildigi yerin resmi ismi; Osman Ağa Meydanıdır, o saat kulesini yıkan da Topal Osman Ağa’dır. Pontusçuları sindirme politikası gereği yıkılmıștır dayanıksız olduğu için yıkılmıştır diyerek boş yere kendimizi kandırmayalım. Șimdi Osman Ağa’nın yıktığı kulenin benzerini, ismi Osman Ağa olan meydana dikmek, oranin da ismini Cumhuriyet Meydanı yapmak resmen Topal Osman Ağa’ya bir saygısızlıktır. Ben, onu bunu bilmem bu olay için sadece “atasını tanımayan it peşinde gezer” derim anlayan anlar… Bizler, ya da genel olarak konuşmayayım ben şahsen, Topal Osman Ağa’nın Torunlarından olarak anılmaktan son derece mutluyum ve de bu saatin dikilmesini Osman Ağa’ya saygısızlık olarak görüyorum. Siz, ne düşünürsünüz bilemem..

  22. Hayırlı olsun ilimize şehir merkezinde turistik açıdan görülmeye değer bi obje oldu.

  23. ilk önce o koca çöp dağını yok etsin çan kulesi dikeceğine. sahil yolundan gelip geçen çöp hatta bok kokan şehir olarak biliyor giresunumuzu. yazıklar olsun böyle belediyeciliğe

  24. Saat kulesi hayırlı olsun olaya at gözlüğü ile bakanlar Van gölündeki Akdamar kilisesine baksınlar yada Sümela manastırındaki ayine baksınlar

    • onlar tarihinde yapılan tarihi eser bizdeki çakma ve OSMAN AĞANIN yıktığı ermeni anıtı

  25. Bilgilendirici,birleştirici,düşündürücü ve gerçekçi bu yazı için teşekkürler. Memleketimizdeki her değişimden Giresunblog sayesinde haberdar oluyoruz sizinle beraber olmaktan gurur duyuyorum.

  26. İzmire meryem heykeli beklerken giresun avrupayi geçti en önce ben dikerim dedi

  27. İki fotoğraf da çok saçma yerlerde denize çok fazla yakın var olan bir yapı restorasyon edilmiyor tasbasi parkı nasıl oluştu bu kilise caninin on tarafı deniz ise !bu mu turizmi kalkindiracak var olan bir meryem ana manastırı var derelide bunu restorasyon edin mavigöl gelin kaya si ada yayla turizmi

    • Karadeniz sahilyolu projesi nedeniyle kocaman bir mahalle yok edildiğinden konumu tam belli değil. Keşap Durağı, Askerlik Şubesi ve Öğrenci Yurdu ve Özgürlük Yolu arasındaki bir bölgede. Üzerinden yol geçiyor ne yazık ki. Bölgenin orjinal kaya yapısı tamamen dümdüz edilmiş durumda.

  28. Bu saat kulesi eskiden şimdi müze binası olarak kullanılan eski kilise binası önünde miydi?

    • Karadeniz sahilyolu projesi nedeniyle kocaman bir mahalle yok edildiğinden konumu tam belli değil. Keşap Durağı, Askerlik Şubesi ve Öğrenci Yurdu ve Özgürlük Yolu arasındaki bir bölgede.

  29. Yazının sonunda ” Projeleri kimin yaptığına göre değil, Giresun’a ne tür değerler kattığı yönünde tartışmalar yapılsa” demişsiniz memleketimize ne gibi katkısı oldu bu sorumu eleştiri anlamadım değil sadece meraktan soruyorum

    • Hiçbir tarihi eseri kalmamış, tur otobüslerinin sadece tuvalet ihtiyacını gidermesi için durduğu bir şehir olmaktan çıkması yönünde katkısı olduğu muhakkak. Bu sadece saat kulesi ile olacak bir iş değil elbette. Daha çok şeyin yapılması ve eski eserlerin yerine orjinalinin tekrar inşa edilmesi gerek. Giresun’un eski tarihi mirası yok edilmeseydi, şuan Karadeniz bölgesinin bir numaralı tarihi turistik merkezi olabilirdi. Ada turundan tekneyle dönen bir turistin, kulenin önünde fotoğraf çektirip sosyal medyada paylaşmasından ve Giresun diye tarihi geçmişi olan bir yerin olduğunun duyulmasından neden rahatsız oluyorsunuz ki?

  30. İnşallah okurlarda anlarlar zamanında yıkılmış olmasaydı önünde selfi çekerlerdi ama gelip görünki insanımız at gözlüğüyle ilerlediği için geniş bakamıyor Giresuna , şehrimize hayırlı olsun….

  31. Eleştirenler halt etmiş bu esrin Giresun'a kazandırılması bence önemli 10 15 yıl sonra, mostar köprüsü gibi sonradan yapılmış bile olsa, tarihi bir değeri olacak. Üzerine hilal koyulmuş ve mesele halledilmiş, aslına uygun olması da gayet mantıklı olmuş buna itiraz niye. Şayet eser halen ayakta kalmış olsaydı, onu yıkıp yerşne yensini kendi mimarimizle yapsaydık bi değeri mi olacaktı. O zaman Sultan Fatih Ayasofyayı yıksaydı da yerine cami inşa ettirseydi ya da hep beraber Sümeleyı yıkalım da cami yapalım gidip. Öyle bişey mi vay yav yeter daa

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

2013-2015 yılları arasında Karadeniz'in en güzide şehirlerinden biri olan Giresun'u tanıtmak adına bağımsız yazarlarla başlattığımız Giresun Blog projemizle artık ilgilenemiyor olsak bile bu zamana kadar yazılmış olan birbirinden önemli yazıları sizlere arşivlemek istedik. Önemli bir kısmını da şehrimizin daha geniş kitlelerce tanıtımına destek olmak amacıyla Gezimingo seyahat sitesine aktardık. Dilerseniz birden fazla bağımsız yerel Giresunlular tarafından yönetilen sosyal medya hesaplarımızdan bizi takip edebilirsiniz.